Wat als er bergen uit de Middellandse zee oprijzen?
De Middellandse Zee is voor de meesten onder ons een vakantiebestemming waar we op het strand liggen of waar we een glaasje drinken terwijl men naar het geluid van krekels luistert. We zien haar als een uitgestrekte oppervlakte, als een plat vlak zo ver het oog reikt, als een geheel van blauw water onder een mooie zonsondergang. Maar wat gebeurt er onder deze oppervlakte? Kennen we deze zee wel zo goed als we denken ?
En wat als men u zou zeggen dat bergen ongemerkt vanuit de bodem van de Middellandse Zee aan het oprijzen zijn?
Hoe ziet de bodem van de Middellandse Zee eruit?
De bodem van de Middellandse Zee is allesbehalve plat. Hij is onderverdeeld in twee zones: de oostkant en de westkant. De grens tussen deze twee gebieden is een ondieper gebied, dat ongeveer tussen Sicilië en Tunesië gelegen is. (klik op de afbeelding)
De Middellandse Zee is op sommige plaatsen heel diep: in het oostelijk deel heeft de zee een diepte van 5125 meter (in de trog van de Zuid-Griekse Kaap Matapan (Peloponnesos)). Deze trog is dieper dan dat de Mont Blanc hoog is (4808 meter)! Het westelijk deel van de Middellandse Zee is eveneens vrij diep met dieptes die vaak de 2500 meter halen. Dit is het geval nabij de kusten, bijvoorbeeld langs de Algerijnse of de Corsicaanse kusten.
Wat is het verband tussen deze zeediepten en onze bergketen?
Al deze topografische veranderingen zijn te wijten aan de beweging van de tektonische platen. Deze platen zijn stukken van de aardkorst die heel traag tegen elkaar bewegen. Er zijn twee soorten tektonische platen: de continentale platen en de oceanische platen (klik op de afbeelding). De laatstgenoemden zijn gemaakt van een veel zwaarder materiaal en zijn veel minder dik dan de oceanische platen. De continentale platen kunnen zich ook gedeeltelijk onder water bevinden (onder de zeeën of de oceanen), zoals bijvoorbeeld in de Middellandse Zee.
In het oostelijk deel van de Middellandse Zee schuift de Afrikaanse continentale plaat onder een andere continentale plaat aan een snelheid gaande van 8 tot 35 mm per jaar (afhankelijk van de precieze plaats waar de metingen hebben plaatsgevonden).
U moet goed beseffen dat de Middellandse Zee het enigste bekken ter wereld is waar twee grote, stugge continentale platen (de Afrikaanse en de Europese) op dit moment met elkaar aan het botsen zijn!
U kunt zich wel voorstellen hoe twee continentale platen, net zoals twee stukjes tompoes (een gebakje met een laagje bladerdeeg en een laagje vanillebanketbakkersroom), tegen elkaar botsen. Indien u beide horizontaal tegen elkaar duwt, gaan ze tegen elkaar botsen, gaan ze plooien om uiteindelijk een hoopje tussen uw handen te vormen. Dit is precies hoe de Alpen en de Himalaya zijn ontstaan en dit is ook precies wat er stilaan aan het gebeuren is op de bodem van de Middellandse Zee (oostkant). Uiteraard is er op dit moment alleen maar sprake van een grote bult van 1500 kilometer lang (even lang als de Alpen) en 100 &agrav; 200 kilometer breed. Deze gebogen structuur loopt van de westkust van de Peloponnesos via het zuiden van Kreta tot Zuid-Turkije.
Indien dit proces niet onderbroken wordt, zal er zich over enkele miljoenen jaren een bergketen gevormd hebben. Het is dus duidelijk dat we deze bergtoppen nooit uit het water zullen zien oprijzen. Maar is het niet boeiend te weten dat er onder de oppervlakte van deze zee, waar de meesten onder ons reeds gezwommen hebben, een bergketen bezig is zich te vormen?
