Het wetenschappelijke team BELVIDA in het Princess Elisabeth-station
Cyanobacteriën
© International Polar Foundation
Van 26 januari tot 17 februari zijn 6 leden van het BELVIDA team naar Antarctica gegaan om de diversiteit van de bio-organismen rondom het Princess Elisabeth-station te analyseren.
Nog maar weinig micro-organismen zijn bekend, zeker op het zesde continent, alhoewel ze in grote aantallen op aarde aanwezig zijn. Het BELVIDA project heeft als objectief de microbiologische diversiteit in een straal van 200 km rondom het Princess Elisabeth-station te onderzoeken. Slechts enkele dieren leven in de nabijheid van het station. Men vindt er hoofdzakelijk sneeuwstormvogels, die in de rotsen nesten, en skua's, de predatoren van de sneeuwstormvogels. Deze migrerende vogels verlaten Antarctica in de winter. De enige organismen die heel het jaar in de omgeving van het station voorkomen zijn de micro-organismen. Verschillende types komen voor: mossen, algen, bactriën en cyanobacteriën. Deze organismen worden bestudeerd door de leden van het BELVIDA project, waarin verschillende onderzoeksinstellingen participeren: Universiteiten van Gent (studie van de algen en bacteriën), Universiteit van Luik (studie van de cyonabacteriën), en de Nationale Plantentuin van België (studie van de mossen).
Annick Wilmotte, lid van de expeditie, heeft stalen rondom het station genomen en van de verscheidene nunataks in de omgeving, teneinde de diversiteit aan cyanobacteriën te bestuderen. De cyanobacteriën worden ook wel "blauwe algen" genoemd. Zij doen aan fotosynthese. Door zuurstof te produceren hebben ze meegeholpen aan de totstandkoming van onze atmosfeer en aan de verschijning van het leven op aarde. Ook al zijn ze microscopisch, het zijn belangrijke organismen.
Via de stalen trachten de wetenschappers van de Universiteit van Luik de gemeenschappen van cyanobacteriën van Oost-Antarctica, meer bepaald van Queen Maud's Land, te identificeren. Zo kunnen ze de hoeveelheid stalen verhogen en de evolutie van de cyanobacteriën analyseren, of zelfs de toekomstige modificaties veroorzaakt door de klimaatverandering detecteren.
De stalen worden momenteel onderzocht in Belgische en Europese laboratoria. Volgende twee analysemethodes worden uitgevoerd:
- de microscopische methode: deze verschaft informatie over de morfologie van de cyanobacteriën, dit wil zeggen over hun vorm, hun organisatie, hun pigment en hun structuur.
- de moleculaire methode: verschaft informatie over de evolutieve geschiedenis van de bacterie. De genetische code van een bacterie wordt geanalyseerd door wetenschappers om hun geschiedenis en evolutie te achterhalen. Dit doen ze door de extractie en de analyse van de DNA sequentie 16S.
De eerste methode is reeds toegepast op alle stalen. De tweede methode is nog nog niet uitgevoerd omdat de DNA extractiemethode op de terrestrische cyanobacteriën eerst geoptimaliseerd moest worden. De methode die tot nu toe werd toegepast was vooral geschikt voor aquatische cyanobacteriën.
De eerste behaalde resultaten tonen een belangrijke biodiversiteit aan. De cyanobacteriën die gevonden zijn op de verscheidene sites zijn hoofdzakelijk aan grind en andere gesteenten gelinkt. In totaal zijn reeds 11 verschillende fenotypes geïdentificeerd. We spreken van verschillende fenotypes wanneer organismes van éénzelfde soort verschillende waarneembare fysische eigenschappen hebben.
